Şırnak Beytüşşebap İlçesi
Beytüşşebap İlçesi oldukça eski bir yerleşim birimidir. İlçeye tarih içerisinde Hurriler . Mittaniler . Asurlular ve Urartular egemen olmuşlardır. İlçe 1054 yılında Selçukluların. 1514 yılında ise Osmanlı İmparatorluğunun egemenliği altına girmiştir. 1855 yılında Erzurum İline. 1865 yılında Van İline bağlanan Beytüşşebap. 1887 yılında İlçe olmuştur. Bu tarihten Cumhuriyetin ilanına kadar Van İline bağlı kalan Beytüşşebap. 1926 yılında Siirt 1936 yılında Hakkari ve 1990 yılında da Şırnak İline bağlanmıştır. Beytüşşebap İlçesi. dağlık ve engebeli bir arazi yapısına sahip olup doğusunda Hakkari. batısında Siirt-Pervari. kuzeyinde Van-Çatak. güneyinde ise Hakkari-Çukurca ve Şırnak-Uludere yer almaktadır. İlçenin doğusunda yer alan Altın Dağları ve batısında yer alan Tanin Tanin Dağları İlçe sınırları içerisinde kesişmektedir. Ayrıca İlçede Kato Dağı mevcuttur. İlçenin en önemli akarsuyu Habur Çayı’nın kollarıdır. İlçenin rakımı 1650 metre olup en yüksek noktası 3300 metreyi bulan Altın Dağları’dır. İlçenin iklimi. tipik karasal iklim özellikleri taşımaktadır.
Nüfus Durumu:
2000 yılı Genel Nüfus Sayımı sonuçlarına göre. İlçe merkez nüfusu 6.364 ve köylerin nüfusu 14.332 olup toplam nüfus 20.696’dır. 1997-2000 yılları arasındaki nüfus artış oranı yaklaşık % 11’dir.
İdari Durumu:
1936 yılında İlçe olarak Hakkari İline bağlanan Beytüşşebap. 16.05.1990 tarih ve 3647 sayılı kanunla yeni kurulan Şırnak İline bağlanmıştır. Dağlık bir araziye sahip olan İlçenin Merkez ve Mezraa olmak üzere 2 belediyesi. 28 köyü ve bu köylere bağlı 63 mahallesi vardır. İlçemize bağlı köyler: 1. Aşağıdere 2. Ayvalık 3. Akarsu 4. Başaran 5. Bölücek 6. Boğazören 7. Bolağaç 8. Çığlıca 9. Dağaltı 10. Güneyyaka 11. Ilıcak 12. Koyunoba 13. Mutluca 14. Ortalı 15. Pirinçli 16. Söğütçe 17. Taşarası 18. Yeşilöz 19. Beşağaç 20. Gökçe 21. AKÇAYOL 22. Cevizağacı 23. Kovankaya 24. Tuzluca 25. Doğanyol 26. Dilekyolu 27. Yenice 28. Toptepe
Sosyal Durumu :
İlçemizin sosyal yapısı aşiretlere dayanır. Köylerimizde 5 aşiret vardır. 1. Jirkan (Jirki) Aşireti ( 11 köy) 2. Gevdan Aşireti (8 köy) 3. Mamhuran Aşireti ( 3 köy) 4. Kaşuran Aşireti (1 köy) 5. Grevyan Aşireti ( 1 köy) Cevizağacı ve Kovankaya köyleri Süryani köyler olup meskun değildirdir. Beşağaç köyü ile Güneyyaka ve Bölücek köyleri herhangi bir aşirete bağlı değildir. İlçe ve köyler kapalı bir toplum görüntüsü arz etmekte olup. yöresel örf ve adetler ile dini inançlar etkindir.
Sağlık Durumu
İlçe merkezinde 1 Devlet Hastanesi. 1 Sağlık Ocağı Mezraa Beldesinde 1 sağlık Ocağı. Başaran. Bölücek. Yeşilöz. Tuzluca ve Boğazören köylerinde de sağlık evleri mevcuttur. Yeşilöz ve Tuzluca köyleri meskun olmadığından Bölücek. Başaran ve Boğazören köylerinde de personel yokluğu nedeniyle sağlık evleri kapalıdır.İlçe merkezindeki sağlık Ocağı Tabipliğinde 4 hemşire ve 2 hizmetli görev yapmaktadır. Devlet Hastanesinde ise 1 Doktor. 1 Diş Hekimi 18 personel 6 hemşire. 4 ebe 1 ezacı. 5 hizmetli ve 3 şoför görev yapmaktadır.
Eğitim ve Kültür Durumu:
Bütün köylerimizde okul mevcut olup. 1989 yılından itibaren teröre bağlı olarak eğitim ve öğretimde önemli bir gerileme olmuştur. 1995 – 1996 eğitim ve öğretim yılında bütün köy okullarımız tekrar eğitim ve öğretime açılmıştır. İlçede. bir lise. 3’ü İlçe merkezinde olmak üzere 22 ilköğretim okulu ve 1 YİBO vardır. İlköğretim okullarında toplam 3.947 öğrenci ve lisede 301 öğrenci eğitim görmektedir. Bu sayının cinsiyete göre dağılımı aşağıdaki gibidir. Kız Erkek Toplam İlköğretim 1.704 2.243 3.947 Lise 96 205 301 Genel Toplam 1.800 2.448 4.248 İlçede toplam 117 derslik mevcut olup 142 öğretmen görev yapmaktadır. Derslik başına düşen öğrenci sayısı yaklaşık 40’dır. Okuma – yazma oranı yaklaşık % 75’tir. Tarih içinde bir çok uygarlığın egemenliği altına giren Beytüşşebap. kültürel yapı olarak Hakkari yöresine benzerlik göstermektedir. Yörede iki eşlilik yaygındır. Evlilikler genellikle görücü usulü ile olmaktadır.Son yıllarda giderek azalmasına rağmen evlenen erkekten başlık alınmaya devam edilmektedir. Düğünler genellikle 3 gün 3 gece sürmektedir.Düğünlerde yemek verilmektedir. Dini bayramlarda namaz sonrası topluca bayramlaşma olur. Ayrıca kabile ve aşiretler topluca ev ziyaretleri yaparlar. Jirki kilimleri : Beytüşşebap İlçesinde özellikle Jirki aşiretinin yapmakta olduğu Jirki Kilimleri dünyaca ünlüdür. Bu kilimlerin en önemli özelliği yünden yapılması ve bu yünlerin kök boyası ile boyanmış olmasıdır. Canlı renkli ve değişik motifleri vardır.Bunlar yöre halkının diliyle Sinani. Lülüper. Canbezar ve Golgever motifleridir.
Ekonomik Durumu:
İlçemizde tarıma elverişli arazi miktarı son derece azdır. Temel geçim kaynağı. yaylacılığa dayanan küçükbaş hayvancılığıdır. Ancak terör nedeniyle bazı köylerin boşalması ve yaylaların güvenli olmaması sonucu hayvancılık çok gerilemiştir. Daha önce yaklaşık 300 bin olan küçükbaş hayvan sayısı 30.000’lere kadar düşmüş olmasına rağmen son yıllarda terör olaylarının azalması ile orantılı olarak hayvan sayısında hızlı bir artış olmaktadır. “Geçici Köy Koruculuğu” İlçenin en önemli geçim kaynağı olarak görülmektedir. Toplam GKK sayısı 1587’ dir.
Ulaştırma ve Altyapı Durumu:
İlçemize bağlı meskun tüm köylerimizde elektrik mevcut olup Bölücek köyü Ballı Mezrasında elektrik mevcut değildir.Geri dönüşüme açılmış olan Beşağaç ve Gökçe köylerine de 2004 yılı içerisinde elektriğe kavuşmuştur. Bölücek Köyü hariç diğer köylerde telefon vardır. Köy yollarının Köy Hizmetleri aracılığı ile stabilizesi yapılmaya çalışılmakta kış aylarında karla mücadele çalışmaları yoğunluk kazanmaktadır. İlçemizde kanalizasyon kısmen yapılmıştır. Mevcut içme suyu yetersizdir sıhhi değildir.
Tarihi ve Turistik Yerler:
Beytüşşebap Zümrüt Kaplıcaları mevcuttur. Valiliğimiz İl Özel İdare Müdürlüğünün 2005 yılı yatırım programına alınmış olup şu anda halkın kullanımına açıktır. Kaplıca suyunun önceki yıllarda yapılan analizlerde cilt hastalıklarına kadın hastalıklarına ve bazı hastalıklara iyi geldiği tespit edilmiştir.Kaplıca için çevre illerden gelen vatandaşlarımız çadır kurarak yararlanmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder